Non son precisas moitas páxinas para decatarse de que Clara Valverde escribe como fala: sen ambaxes, sen dobres xiros e sen artificios baleiros. Escrito nun estilo directo e reivindicativo, o seu último libro, No nos lo creemos. Una lectura crítica del lenguaje neoliberal (Icaria/ASACO, Barcelona, 2013), destapa as realidades que tece o neoliberalismos e como a linguaxe é a súa principal arma.
Antes de máis, unha observación: comentoume un amigo libreiro sensible co uso correcto das palabras que esta preocupación vive con máis intensidade nos países latinoamericanos. Como se aquí non nos interesase. E que erro cometemos entón! Nada hai máis perigoso: non decatarse de como as palabras usadas polo poder son as que constrúen imaxinario é renunciar ás esencias máis fondas da esquerda.
O libro conta cun pequeno prólogo de Carlos Jménez Villarejo que xa nos alerta de como a linguaxe, perversa, non en si, senón polo uso que dela se fai, inocula en amplas capas da sociedade, cada vez máis desposuída, desprotexida e, polo tanto, vulnerable, sentimentos de "culpa, duda, mentira y miedo" (p. 13).
Concordo plenamente con Clara Valverde, "el lenguaje es la primera y más necesaria arma del capitalismo neoliberal" (p. 17). As oligarquías, os poderes públicos asuxeitados voluntariamente, os medios de desinformación masiva sabiamente remunerados divulgan unha linguaxe determinada e así "se pueden imponer y mantener políticas injustas que aumentan las desigualdades" (p. 17).
Clara Valverde realiza un amplo percorrido e exemplifica con numerosos casos extraídos dos xornais e da realidade informacional e comunicativa documentadas manifestacións do que é o cerne da palabra desposuída da súa esencia, prisioneira na rede da perversión e da manipulación.
'Axuste' en vez de 'recorte'; 'crise económica' en vez de 'estafa', 'roubo' ou 'saqueo';'recargo temporal de solidariedade' (en vez de IRPF); 'desafortunado crecemento económico negativo' (en vez de dicir recesión); 'impacto asimétrico da crise' (en vez de aumento das desigualdades); 'medidas de aforro' (en vez de políticas que atacan dereitos laborais e salariais); etc.
A linguaxe neoliberal é imparable na súa serpeteante maneira de maltratar as palabras. 'As reformas son duras', 'hai que facer sacrificios', 'todo o mundo viviu por riba das súas posibilidades',...e outras frases semellantes para facer que a cidadania se sinta culpable. Cando asumimos a culpa, aceptamos resignados o castigo.
Pero, curiosamente, nós non temos a culpa da desfeita e da nula capacidade previsora de oligarcas financeiros e de permisivos e conniventes gobernadores. Non temos culpa do relato filmico triunfalista que ían construíndo: se son quen, eles, de construír a Cidade da Cultura, como non vou poder construír o meu humilde fogar?
Todo foi debidamente planificado. O convencemento chegou de todas partes: as leis permitían todo tipo de promoción urbanística; a política do privado impúñase ao alugueiro (quen non recorda o final do século XX en Compostela, cando o alugueiro dunha vivenda era case tan caro como ser "propietario"; como medraron Bertamiráns ou Cacheiras?); a publicidade, a ficción televisiva, todo, absolutamente todo ía nunha dirección. E os que alertabamos dos perigos fomos desprezados ou ignorados.
Son numerosos os exemplos documentados por Clara Valverde. A mentira para trasladar confusión. A repetición de que a situación é complicada e que, polo tanto, para saír desta complicada situación hay que deixar facer aos expertos. Ou como di El Roto "Asustarles con la crisis para que no reclamen" (p. 71).
Mentres a cidadania asista, co resignado medo, ás estratexias ideadas polos "expertos" para sacarnos desta "situación complicada", verá como terá que facer "máis con menos". Esta filosofía non deixou de asomar durante a discusión dos Orzamentos 2013 no Parlamento de Galicia: "imos facer máis con menos". Pero é mentira. Non se pode redistribuír mellor a riqueza con menos recursos económicos. Non se pode dotar mellor aos centros educativos con menos capacidade económica.
O último maltrato á palabra foi cando escoitamos ao conselleiro de Educación, Jesús Vázquez, dicir no Pleno do Parlamento que o copago nos comedores escolares é unha medida redistributiva e que se fai por xustiza social. O mesmo argumento foi repetido na Comisión de Educación polo voceiro do PP, Román Rodríguez. O cumio da manipulación. Condicionar un servizo público, que xa é soportado coas finanzas da poboación, mediante a achega dunha contía diaria, cando antes non tiñan que facelo os nenos e nenas transportados, é unha medida redistributiva.
Só a manipulación e o uso masivo desta linguaxe polos medios de desinformación masiva farán que a cidadanía se crea esta quebra do servizo público da educación e que non saia ás rúas. Por iso, cómpre dicilo ben claro: o decreto de comedores, que condiciona o servizo público da educación, e introduce máis dificultades para os nenos e nenas transportados, é unha medida antisocial. Un roubo máis dos que perpetra a dereita mentres di que é polo noso ben.
En resumo, un brutal austericidio que fai que os dereitos de cidadania se convirtan en dereitos de desigualdade (p. 23).
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire