COMO O COSMOS COMEZA NO SENDEIRO E NA AUGA

Michel Onfray é, sen dúbida, un dos filósofos máis interesantes. O seu último libro é unha marabilla de pensamento, fuxindo de moldes prefabricados e cómodos. O seu título completo é Cosmos. Vers une sagesse sans morale (F
lammarion, 2015), traducido neste 2016 en España pola editorial Paidós, cun subtítulo que acolle o epígrafe da introdución: Cosmos. Una Ontologia materialista. 

Estamos ante unha obra moi persoal do autor, pois non deixa de asentar aspectos que o vinculan como ser humano aos principios filosóficos que describe. A mellor homenaxe que se lle pode facer á filosofía. Michel Onfray reivindica a súa filosofía hedonista, epicúrea, materialista e atea. 

No fondo, o libro homenaxea a sabedoría natural, a que non se imposta, a que é, sen querer demostrar nada e, así, co comportamento, coa actitude, demóstranos cal é o mellor camiño para ser unha persoa correcta. 

O Prefacio (La muerte. El cosmos nos reunirá) é unha fermosa homenaxe ao seu pai e, de paso, á súa compañeira, se ben, se o primeiro pode velo coma un testemuño, aínda non posúe todas as forzas para entrar de cheo na morte da compañeira, que tinguiu o horizonte presente do autor de inutilidade e incertidume. Por iso, a morte do pai, que naceu o 29 de xaneiro de 1921, co seu exemplo, permite asentar os principios da obra que nos ofrece. 

Rescato aquí fragmentos que demostran a importancia do exemplo ético e coherente e a importancia duns mensaxes que non deberan deixar indiferentes sobre a importante diferenza entre ser pai (xa con anos) e ser eses pais-colegas. 

• "ha vivido lo suficiente para no ser el incauto que se deja marcar por las falsas ilusiones que la sociedad ofrece por todas partes" (p. 12)

• "él vivía sin preocuparse por ajustarse a las modas" (p. 12)

• "Sin saberlo, me enseñaba así, no mediante lecciones ostentosas, sino con el ejemplo, que él vivía en el tiempo de Virgilio, el tiempo del trabajo y el tiempo del reposo" (p. 12)

• "Me invitó a valorar la rectitud frente a los atajos, lo derecho frente al zigzag,las lecciones de la naturaleza frentes a los extravíos de la cultura, me abrió las puertas a la vida de pie, a la palabra plena, a la riqueza de una sabiduría vivida" (p. 20)

Hai moitas ensinanzas. Moitas. Un tratado de como estar e ser no mundo. Comparto a triste constatación da morte que introduce un urbanismo desaforado e cruel, que odia fondamente o verde e o marrón para impoñer o gris. Que procura a toda costa desfacer vestixios do pé que nos fai camiñar para impoñer rodas que devoran a nosa esencia humana. 

Interesante, e seguramente que politicamente incorrecto hoxe, cando xa non existe espazo para o sarcasmo, a sátira, ou a negatividade, o capítulo primeiro, que enxalza de forma correcta o valor da filosofía do viño: "el vino es la prueba de la existencia del cuerpo. Mirar el vino es ya casi degustarlo." (p.43). E advirte que a desnaturalización dos seres humanos atrofiou os sentidos da degustación e do olfato.

No breve paseo polos sendeiros aínda vivos, por estaren libres aínda do gris, respirei ese cosmos. E experimentei unha mestura de ledicia e tristura, porque estar vixiantes todo o tempo é unha tarefa ciclópea, cando todo está asulagado por ese pensamento de velocidade, de combustión, de gris. 

Respirar o ruído e sentir o alento da auga. Arrecende de ecos doutros ritmos. Aí...aí...aínda ten sentido SER HUMANO. 

Xabier Ron

20-marzo-2016