En claro contraste coa devoción da tradición e das infinitas e interminables procesións, o 14 de abril, no Día da República, expresamos, en distintos puntos da xeografía galega, a necesidade non só de facer memoria, senón de crear futuro.
Como o texto que relatei en Lavacolla contou cunha versión que gozou da acertada ollada que lle soubo dar a xornalista Irene Tomé Urresti e que saiu onte, sábado 15 de abril, en Praza Pública, hoxe aloxo neste meu blog o texto que serviu de apoio para a miña intervención no acto que realizou Esquerda Unida Compostela na Alameda.
A COTIANEIDADE DA REPÚBLICA
Pode resultar un paradoxo dicir
que vou falar da cotianeidade da República. Mais, como tentarei
explicalo, de forma moi breve, non o é. Porque o silencio e a
desmemoria son unha expresión desa cotianeidade e consecuencia da cultura do medo que sementou a
ditadura Franquista a todo proxecto, a toda persoa, a todo feito que
tivese o aroma a República.
Franco sabía moi ben que a
República era sobre todo un proxecto de esquerdas, de comunistas, de
anarquistas e por iso fixo todo o posible para extirpar o "cancro
vermello" e construír, a sangue e lume, desde o mesmo momento
do golpe de estado, como desmostran os preto de 190 campos de
concentración existentes entre 1936 e 1947 e os 119 batallóns de
traballadores forzosos, auténticos escravos de Franco, que se viron
sometidos a todo tipo de perversións e maldades con fin a
clasificalos, reducalos politicamente, recatolizalos, depuralos,
humillados e usalos en todo tipo de traballos espallados por toda a
xeografía do estado español.
Como apunta Mirta Núñez Díaz-Balart,
as humillacións e os castigos debian conducir á desintegración da
personalidade e con iso á submisión ante o mandato xerárquico e o
silencio. Estas formas emparentan a Franco con Hitler. No caso do
estado español hai que engadir que o obxectivo non é só o
individuo detido, senón o suxeito colectivo familiar, que debia
aprender xunto ao recluso os cánons do novo réxime.
Para que un campo de
concentración sexa posible, é preciso que as vítimas non teñan
rostro e que os seus verdugos teñan a impresión de non estar
asasinando persoas, senón cousas, insectos, parásitos. O verdugo
xamais se atopa cara a cara coas súas vítimas. A vontade
franquista, di Díaz-Balart, non era establecer unha mecánica de
exterminio xeralizado, senón de sometemento e submisión, de
amedrentamento e pasividade, para que nunca xamais se lle ocorrese a
ese colectivo de poboación erguer a cabeza contra a xerarquía da
"orde natural" da sociedade. A dor era unha terapia de
aprendizaxe dos cánons do rexime para que sandasen a súa
"enfermidade ideolóxica" e, á súa vez, como fórmula de
expiación do pasado atribuido.
Despois dese programa de
construción da Nova España, que duraría 40 longos anos, como non
entender que é difícil que a idea da República, a non ser nos
protagonistas aínda vivos, ou nos seus herdeiros, ou en quen nos
consideramos politicamente herdeiros, teña na sociedade un
imaxinario positivo?
Cómpre moita valentía. Si. E
honestidade e unha ética a proba de bombas posibilistas e cálculos
electorais. Valentía para non perdermos non só a idea da República,
senón a linguaxe a ela asociada. Se nos distanciamos do significado
que trasladan os nosos conceptos, perdemos a referencialidade que nos
ancora á terra das revolucións posibles.
A República é a conformación
do ben que une nunha comunidade de iguais a todas as persoas en
dereitos e deberes, onde non existan as actuais desigualdades de todo
tipo, onde impere a xustiza social, e a pobreza sexa un mal recordo
da voracidade coa que o capitalismo se emprega na actual loita de
clases.
Hai que construír unha base
social ampla, hexemónica, que apoie e sosteña unha mudanza radical
nas institucións públicas para termos unha democracia plena, onde a
toma de decisións e a participación sexan reais. Emanciparse.
Rachar coa alienación, coa autoexplotación. Tender a desacelerar os
ritmos que impón o capital para recuperarmos protagonismo na praza
pública, na ágora da cidadanía. Se existe desigualdade, se existe
explotación, se existe alienación, non existe República. Así de
sinxelo.
E só podemos construír esa
hexemonía recuperando a hexemonía na Praza da Cultura. Aí, agora
mesmo, o capitalismo salvaxe e as veleidades posmodernistas, que
licuaron e disolveron as especificidades da linguaxe, son os
verdadeiros hexemónicos. Provocaron mesmo que a cidadanía pense que
non existen os eixos esquerda e dereita no campo da ideoloxía
política, que crea que non existe loita de clases,
Polo tanto, temos que tender
pontes coa memoria da Segunda República, para aprendermos dos
acertos e tamén dos desacertos, xa que, como di Bernardo Maiz, "por
riba de calquera negación ou manipulación, a verdade permanece na
memoria social, nunha sociedade madura que quere coñecer esa
verdade, unha verdade histórica que é teimuda e sobrevive. A
verdade é dicir que, sen dúbida, a Segunda República, cos seus
erros e as súas eivas, era un réxime político democrático".
A historia (e a memoria) é
útil cando contribúe a transformacións cara a liberdade, a
igualdade, a xustiza e como contradiscurso do poder establecido. Para
iso, precisamos construírmos, coas ferramentas da pedagoxía, os
fundamentos da Res Publica, que debe transitar coa ideoloxía
emancipadora da esquerda rupturista e transformadora que nos
caracteriza. Porque renunciar a esta responsabilidade sería permitir
unha vez máis a vitoria daqueles que dinamitaron a Segunda República
e quixeron silenciar para sempre os seus valores democrátricos.
Por iso, a coherencia e a ética
que nos deben caracterizar, implican non renunciar a dar esa batalla
nas institucións e nas rúas, demostrando na cotidianeidade a través
das nosas accións políticas que é posible loitar por un futuro
mellor, por un futuro emancipado das gadoupas do gran capital, por un
futuro republicano. Pola Terceira República, traballemos hoxe e
todos os días do ano con forza, sen caer nen resignarnos ante os
golpes que levaremos.
Alameda
de Compostela
14
de abril de 2017
Xabier
Ron
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire