INTERPELANDO AO GOBERNO GALEGO SOBRE A CRECENTE DESIGUALDADE EN GALICIA

 

A DESIGUALDADE É ENFERMIDADE DO SÉCULO XXI

unha das cuestións esenciais para definir cara a onde imos, que sociedade estamos construíndo. Hai mesmo teses académicas centradas ao redor do estudo da esencia do capital, ao longo da historia, e esas teses, como a de Thomas Piketty fala de que o capitalismo produce mecanicamente desigualdades insostibes, arbitrarias, cando a taxa de rendemento do capital supera de modo constante a taxa de crecemento da produción e do ingreso. Mais tamén, desde un enfoque antropolóxico, o profesor norteamericano David Harvey analiza, mediante o método confrontativo da dialéctica as 17 contradicións do capitalismo e resalta como se erixe unha verdade: o que existe sobre a terra debe ser en principio sometido, sempre que sexa tecnicamente posible, á mercantilización, monetización e privatización. A vivenda, a sanidade, os servizos públicos evolucionaron nesa dirección e tamén as actvidade bélicas, as gubernamentais. Un sistema que fai do valor de cambio o amo, e converte en escravo o valor de uso, que converteu en mercadorías ao traballo, á terra e ao propio diñeiro, conduce, inevitablemente, cando se produce a disparidade na posesión desas mercadorías que describe Piketty a unha enorme e inxusta desigualdade. E non hai nada máis claro que todo é froito de decisións políticas, sobre todo desde o dominio do pensamento único neoliberal na década do 70 do século XX. A decisións en materia fiscal e financeira. Decisións que permitiron a acumulación de capital e frearon, cando non liquidaron, a redistribución da riqueza. 

Hoxe, as persoas vémonos confrontadas ao que o filósofo Gómez Pin describe como insoportable: 

"Es simplemente insoportable que la dialéctica trabajo embrutecedor-pavor a perder tal vínculo esclavo se haya convertido en el problema mayor de la existencia" 

DEMOCRACIA – EQUIDADE – XUSTIZA SOCIAL

A METADE DA RENDA MUNDIAL EN MANS DO 1% MÁIS RICO = 110 BILLÓNS DE DÓLARES...65 VECES MÁIS CA O QUE POSÚE A METADE MÁIS EMPOBRECIDA

SECUESTRO DAS INSTITUCIÓNS => REGULARIZACIÓN NORMATIVA OLIGÁRQUICA => DESEÑO ECONÓMICO FINANCEIRO => HISTORIA DUNHA DESPOSESIÓN

- políticas fiscais non redistributivas

- fiscalidade indirecta regresiva

- redución de impostos empresas e rendas elevadas e bonificacións de diverso tipo no imposto de sucesións, no de patrimonio, no de sociedades

- amnistía fiscal 2012

- escasa presión sobre as plusvalías

- conversión das rendas de capital en rendas de aforro que se erguen sobre as rendas do traballo

- mecanismos de enxeñería fiscal permitidos que provocan que a suba de IRPF penalice ás rendas menos favorecidas, xa que a minoría enriquecida leva a cabo estratexias de elusión fiscal (SICAV; entidades de tenencia de valores estranxeiros) e de evasión, que a OCDE inscribe como mecanismos de economía mergullada. Fuxen da súa obriga. Se a isto lle sumamos a elevación dos impostos indirectos de todo tipo coma o IVE, as clases traballadoras son as que sofren as consecuencias das estratexias elusivas e evasivas, que, debido a políticas recesivas, de recorte e austericidas, levan ao empobrecemento xeralizado de traballadores e traballadoras: menos dereitos, menos servizos públicos, menos salario...Unha das consecuencias desta insolidariedade fiscal tolerada e permitida polo goberno é que se segue descapitalizando o fondo de reserva para o pago de pensións (neste novembro retiráronse 8.000 M€ para as pagas extras de Nadal). Outra...que a prestación por desemprego é cobrada só polo 57,31% das persoas en situación de desemprego.

Máis do 40% dos ingresos tributarios do Estado provén do IRPF, e deste o 85% provén do gravame sobre as rendas do traballo; só un 8% deriva das rendas do capital, e un 7% dos beneficios de actividades empresariais e profesionais.

O Consello Económico e Social do Estado a través da Memoria Socio-Económica e Laboral do 2013. A crise acelerou a diverxencia de renda entre os que máis atesouran e os que menos teñen.

Debuxa un mapa da desigualdade que erosiona a nosa democracia en todos os aspectos e que deixa a Galicia ao bordo do acantilado e nun clima pauperizado para a maioría das persoas:

- declive demográfico

- desemprego galopante (novembro...incremento en 4.622)

- emigración

- emprego precario, inestable, temporal

- salarios baixos:

61,1% ingresos inferiores a 15.800 €

= 18,3% (menos de 4.500 €)

= 12,6% (ate 9.000 €)

= 13,5% (entre 9.000 – 13.500 €)

= 16,7% (13.500 – 18.000€)

Mentres, neste noso país, Galicia, as rendas máis altas atesouran o 55% do PIB de Galicia, 30.267 M€ en mans de 7.338 contribuíntes.

A desigualdade só trae máis empobrecemento. Trátase dunha decisión política. E un dos instrumentos máis valiosos para introducir equidade e xustiza social vén da man dos Orzamentos da Xunta de Galicia. Mais, no sexenio austericida, só se incrementaron as dificultades para o acceso a dereitos como sanidade, educación, servizos sociais. Por iso, para AGE non é certo que o orzamento do 2015 sexa un orzamento expansivo, de recuperación. Cando se di que o gasto non financeiro se incrementa nun 0,5% Pen 2015, mais o deflactor do PIB – a variación de prezos- é do 0,6% os recursos diminúen en termos reais. Non hai máis fondos. Hai menos. É nese contexto en que os galegos e galegas, cos datos refictidos máis arriba, han confiar en sañir da crise, da estafa reguladora neoliberal? Non, xa que vostedes renuncian a restaurar a capacidade recadatoria e equitativa do noso sistema fiscal. Cando discutimos sobre o Teito de Gasto para este 2015 xa lle dixemos desde AGE, empregando argumentos do economista Albino Prada que "vostedes prometían un lixeiro alivio fiscal a cambio de esquecerse do estado de benestar, ao que consideran insostible.

Algúns datos poden axudar a entender o clima en que vivimos:

Cando se recuperou no ano 2012 o imposto sobre o patrimonio, o delegado especial da Axencia Tributaria en Galicia, decía que só afectaba a unhas 6.500 persoas, isto é, unicamento a un 12% dos máis de 54.000 que pagaran esa taxa antes de que se retirara o imposto en 2008.Está claro que por esta vía os ingresos se reducen e que se beneficia a quen acumula máis capital. Non resulta aberrante que o mínimo exento estea en Galicia en 700.000 €?

Imposto de sucesións e doazóns: 26,55% menos de recadación entre o 2007 e o 2011, debido a esas bonificacións e deducións que benefician principalmente a grandes atesouradores de patrimonio. A este respecto cómpre quizais darlle a razón a Piketty cando di que a loita de idades (os máis vellos teñen máis ca os novos) non suple a loita de clases, xa que a excesiva concentración de capital se explica sobre todo pola importancia que adquire a herdanza e o seu efecto acumulativo.

Transmisións patrimoniais onerosas: un 59,28% menos entre 2007 e 2011

Actos Xurídicos documentados: un 61% menos entre 2007 e 2011

Mentres no cumio da pirámide social hai privilexiados, cara abaixo, as cousas operan de forma moi distinta. O certo é que hoxe é un soporte esencial a pensión das persoas maiores. Mais estas falecen. E as prestacións por desemprego esgótanse, polo que nos tememos que esteamos preto dunha nova onda de empobrecemento e exclusión social dos menos favorecidos.

O panorama é desolador:

Execucións hipotecarias e desafiuzamentos

incremento da taxa de pobreza dos fogares

empobrecemento xeral: hai que ser máis pobre para ser considerado pobre: 2009: 7.980 €; 2012: 7.355 €

dase un proceso de cronificación da pobreza e da exclusión social: unha desas causas as persoas que levan no paro durante máis dun ano (un 58% no Estado); deles un 35% do total de persoas desempregadas levaba máis de dous anos nesta situación, un 24% máis de 3 anos.

Taxa AROPE de pobreza, case un 22% en Galicia, indo en incremento constante desde o ano 2007, onde se establecía unha porcentaxe 9,82 %. As familias non teñen capacidade para afrontar gastos imprevistos (38%), hai cada vez máis atrancos para chegar a fin de mes (16,6%).

A unha situación xeral de exclusión, hai que engadir a esas persoas que pertencen a un colectivo que sofre o racismo frío da lexislación: referímonos ás persoas migrantes en situación irregular e ás persoas sen teito (preto de 4.000 en Galicia).

Mesmo as persoas migrantes comunitarias teñen serias dificutades para poder acceder á Renda de Inserción de Galicia,xa que se lles pide estaren inscritas no Rexistro Central de Estranxeiros que pide uns criterios económicos incompatibles coa propia demanda de RISGA.

Vivimos no que unha organización como Cáritas denomina "paradoxo da urxencia", posto que este tipo de prestacións están pensadas en principio para cubrir neesidades básicas nun contexto de emerxencia, mais que, paradoxalmente, teñen que agardar meses para poder contar con ese recurso.

A faciana da pobreza afecta de forma máis severa aos nenos e nenas, asi o reflicte Los niños de la recesión. El impacto de la crisis económica en el bienestar infantil en los países ricos, de Unicef.

Nun lustro, entre 2008 e 2013 o maior incremento de pobreza infantil deuse nos países do sur, como España, Grecia e Italia, os que máis e mello aplicaron as receitas austericidas da Troika, xunto cos tres Estados bálticos: as consecuencias: España, Grecia e Letonia teñen máis de un 36% de taxa de pobreza infantil. Hai países como España e Grecia que se sitúan no tercio inferior de todas as dimensións estatísticas analizadas por Unicef, o que sinala a extrema virulencia da crise e o efecto devastador das políticas austericidas do goberno e da Xunta, en materia económica, laboral e salarial, financeira, e de protección social. Os nenos e nenas en situación de pobreza viven atrapados nun ciclo perigoso, non poden escapar da situación do fogar familiar, e viven con ansiedade os problemas de nais e pais. E se falamos da franxa de idade entre 15 e 24 anos entre 2008 e 2013, vemos como se deu un incremento alarmante de desemprego xuvenil: ao redor do 55%. España cunha suba porcentual de máis de 25 puntos.

E mentres...o clube dos máis ricos incrementábase un 13% entre mediados do 2012 e a primeira metade do 2013.

Por iso, preguntámonos se o goberno galego ten previsto empregar as medidas fiscais necesarias, sobre todo as que se refiren ao patrimonio, para avanzar nunha fiscalidade progresiva, redistributiva e máis xusta.